Phản ứng hóa hợp là một trong những nội dung quan trọng nằm trong chương trình Hóa học phổ thông. Vậy phản ứng hóa hợp là gì? Có những loại phản ứng hóa hợp nào? Cùng tìm hiểu chi tiết trong nội dung bài viết dưới đây nhé.
Phản ứng hóa hợp là gì?
Phản ứng hóa hợp là loại phản ứng hóa học chỉ tạo thành một chất mới (sản phẩm) từ hai hay nhiều chất ban đầu. Có thể coi đây là phản ứng hợp nhất các chất tham gia để tạo thành 1 chất thành phẩm.
Phản ứng hóa hợp có thể có hoặc không có sự thay đổi số oxi hóa của các chất tùy vào bản chất của các chất tham gia.
Một số ví dụ về phản ứng hóa hợp
N2O5 + 3H2O → 2HNO3
4P + 5O2 → 2P2O5
2Fe + 3Cl2 → 2FeCl3
SO3 + H2O → H2SO4
CaO + CO2 → CaCO3
4Fe + 3O2 → 2Fe2O3
Phân loại phản ứng hóa hợp
Như đã trình bày ở trên, các chất trước và sau phản ứng hóa hợp có thể thay đổi hoặc không thay đổi số oxi hóa. Chính bởi vậy, sẽ có các loại phản ứng hóa hợp sau
Phản ứng hóa hợp làm thay đổi số oxi hóa
Số oxi hóa của các chất sẽ thay đổi sau phản ứng, nổi bật là các loại sau:
Phi kim + Phi kim → Hợp chất cộng hóa trị
S + O2 → SO2
Đơn chất + Đơn chất → Hợp chất
4Al + 3O2 → 2Al2O3
2Zn + O2 → 2ZnO
Đơn chất + Hợp chất → Hợp chất cộng hóa trị
H2 + C2H4 → C2H6
Hợp chất + Hợp chất → Hợp chất cộng hóa trị
C2H4 + H2O → C2H5OH
Phản ứng hóa hợp không thay đổi số oxi hóa
Oxit bazơ + Oxit axit → Muối
CaO + CO2→ CaCO3
Oxit axit + Nước → Axit
SO3 + H2O → H2SO4
Oxit bazơ + Nước → Bazơ
CaO + H2O → Ca(OH)2
Oxit axit + Bazơ → Muối axit
SO2 + KOH → KHSO3
Amoniac + Axit → Muối amoni
NH3 + HCl → NH4Cl
Bài tập về phản ứng hóa hợp
Bạn có thể tham khảo một số bài tập liên quan đến phản ứng hóa hợp dưới đây.
Bài 1. Phản ứng nào sau đây là phản ứng hóa hợp?
- Fe + 2HCl → FeCl2 + H2↑
- CaO + H2O → Ca(OH)2
- CaCO3 → CaO + CO2↑
- Zn + H2SO4 loãng→ ZnSO4+ H2↑
Đáp án B
Bài 2. Phản ứng: C + O2 → CO2 là loại phản ứng gì?
- Phản ứng toả nhiệt
- Phản ứng hóa hợp
- Phản ứng cháy.
- Tất cả các ý trên đều đúng
Đáp án D
Phản ứng giữa C và O2 là phản ứng hóa hợp cháy tỏa nhiệt
Bài 3. Phản ứng hóa hợp là gì?
- Phản ứng chỉ có một chất mới tạo thành từ 2, hay nhiều chất ban đầu
- Phản ứng chỉ có một chất mới sinh ra từ 2 chất ban đầu
- Phản ứng chỉ có 2 chất mới sinh ra từ 1 chất ban đầu
- Phản ứng chỉ có 1 hay nhiều chất sinh ra từ 1 chất ban đầu.
Đáp án A
Bài 4. Trong các phản ứng sau, phản ứng nào là phản ứng hóa hợp?
- NaOH + HCl → NaCl + H2O
- 2Mg + O2 → 2MgO (kèm nhiệt độ)
- 2KClO3 → 2KCl + 3O2 (kèm nhiệt độ)
- Na + H2O → 2NaOH + H2
Đáp án B
Bài 5. Trong các phản ứng sau, phản ứng nào là phản ứng hóa hợp?
- CO2 + Ca(OH)2→ CaCO3 + H2O
- CaO + H2O → Ca(OH)2
- 2KMnO4 → K2MnO4 + MnO2 + O2
- CuO + H2→ Cu + H2O
Đáp án B
Bài 6. Phản ứng nào sau đây vừa là phản ứng hóa hợp, vừa là phản ứng oxi hóa – khử?
- CaO + H2O → Ca(OH)2
- 2NO2 → N2O4
- 2NO2 + 4Zn → N2 + 4ZnO
- 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O→ 4Fe(OH)3
Đáp án D
Phản ứng chỉ tạo ra 1 chất từ 3 chất tham gia, đồng thời có sự thay đổi số oxi hóa của các chất.
Bài 7. Cặp chất nào sau đây cùng tồn tại trong dung dịch?
- AlCl3 và Na2CO3
- HNO3 và NaHCO3
- NaAlO2 và KOH
- NaCl và AgNO3
Đáp án C
Cặp chất cùng tồn tại trong dung dịch là chất không phản ứng được với nhau
- AlCl3 và Na2CO3 loại vì có phản ứng
3Na2CO3 + 2AlCl3 + 3H2O → 2Al(OH)3 + 3CO2+ 6NaCl
- HNO3 và NaHCO3 loại vì có phản ứng
Ba(NO3)2 + 2NaHCO3 → BaCO3 + 2NaNO3 + CO2 + H2O
- NaCl và AgNO3 loại vì có phản ứng
NaCl + AgNO3 → AgCl + NaNO3
Bài 8. Phản ứng nào là phản ứng hóa hợp trong các phản ứng sau:
- CaCO3 → CaO +CO2
- CaO + H2O → Ca(OH)2
- Cu + H2SO4→ CuSO4 + H2
- Fe + 2HCl → FeCl2 + H2
Đáp án B
Bài 9. Phát biểu nào dưới đây sai?
- Lò luyện gang dùng không khí giàu oxi
- Sự tác dụng của oxi với 1 chất là sự oxi hóa
- Fe + H2SO4 → FeSO4+ H2 là phản ứng hóa hợp
- Đèn xì oxi- axetilen là một trong những ứng dụng của oxi
Đáp án C
Bài 10. Phản ứng nào không là phản ứng hóa hợp?
- Mg + S → MgS
- 2Fe + 3Cl2 → 2FeCl3
- 2Cu + O2 → 2CuO
- FeO + 2HCl → FeCl2 + H2O
Đáp án D
Bài 11. Phát biểu nào sau đây không đúng?
- Các phản ứng trao đổi đều không phải là phản ứng oxi hóa khử.
- Các phản ứng trao đổi có thể là phản ứng oxi hóa – khử, có thể không là phản ứng oxi hóa khử.
- Các phản ứng hóa hợp có thể là phản ứng oxi hóa – khử, có thể không là phản ứng oxi hóa khử.
- Phản ứng thế trong hóa học vô cơ đều là phản ứng oxi hóa – khử.
Đáp án B
Bài 12. Phát biểu nào sai khi nói về phản ứng hóa học?
- Số nguyên tử nguyên tố được giữ nguyên sau phản ứng.
- Sự thay đổi liên kết giữa nguyên tử chỉ liên quan đến electron.
- Sự thay đổi liên kết giữa các nguyên tử chỉ liên quan đến nơtron.
- Trong phản ứng hóa học chỉ có liên kết giữa các nguyên tử thay đổi làm phân tử này biến đổi thành phân tử khác.
Đáp án C
Bài 13. Điều kiện để xảy ra phản ứng giữa bột sắt và bột lưu huỳnh là
- Đun nóng bột sắt, sau đó đun nóng bột lưu huỳnh.
- Bột sắt được tiếp xúc với bột lưu huỳnh.
- Cho thêm chất xúc tác vào hỗn hợp bột sắt với lưu huỳnh.
- Bột sắt tiếp xúc với bột lưu huỳnh và được nung nóng ở nhiệt độ thích hợp.
Đáp án D
Bài 14. Phản ứng hóa học nào xảy ra mà không cần phải đun nóng?
- Lưu huỳnh tác dụng với sắt.
- Phân hủy đường thành than.
- Kẽm tác dụng với axit clohiđric.
- Than cháy trong không khí.
Đáp án C
Bài 15. Phản ứng nào sau đây là phản ứng hoá hợp?
- 2KMnO4 → K2MnO4 + MnO2 + O2
- BaO + H2O → Ba(OH)2
- ZnO + H2→ Zn + H2O
- CO2+ Ba(OH)2 → BaCO3 + H2O
Đáp án B
Bài 16. Cho cây nến đang cháy vào một lọ thủy tinh rồi đậy nút kín thì hiện tượng gì sẽ xảy ra?
- Cây nến cháy sáng chói.
- Cây nến cháy bình thường.
- Cây nến bị tắt ngay.
- Cây nến cháy một lúc rồi tắt dần.
Đáp án D
Cây nến cháy khi đến hết O2 thì sẽ tắt dần
Bài 17. Phát biểu nào sau đây là sai?
- Phản ứng hóa hợp là phản ứng hóa học trong đó chỉ có một chất mới tạo thành từ 2, hay nhiều chất ban đầu
- Phản ứng giữa các phân tử thể hiện phản ứng giữa các chất.
- Trong quá trình phản ứng hóa học, lượng chất phản ứng giảm dần, lượng sản phẩm tăng dần.
- Sự thay đổi liên kết giữa các nguyên tử chỉ liên quan đến nơtron.
Đáp án D
Bài 18. Trường hợp nào sau đây xảy ra phản ứng hoá học?
- Mở nắp chai coca thấy sủi bọt khí
- Phân hủy thuốc tím ở nhiệt độ cao
- Hòa tan muối ăn vào nước cho đến khi muối ăn tan hết
- Để chậu nước ngoài sân nắng, thấy nước trong chậu nóng lên
Đáp án B
Bài 19. Đốt 9 kg than đá chứa 20% tạp chất thì thể tích khí cacbonic sinh ra ở đktc là bao nhiêu? (Than đá chứa thành phần chính là cacbon C, mà than đá chứa 20% tạp chất thì %C = 100 – 20 = 80%)
- 13440 lit
- 6720 lit
- 4480 lit
- 3460 lít
Đáp án A
Lời giải
Khối lượng C thực tế có trong than đá là:
mC = 0.8 x 9 = 7,2 (kg) = 7200 (g)
Số mol C là: nC = 7200/12 = 600 (mol)
Phương trình hóa học là: C + O2 ⟶ CO2
Ta có số mol khí CO2 là: nCO2 =nC = 600 (mol)
Thể tích khí CO2 (đktc) thoát ra là: VCO2(đktc)= nCO2 × 22,4 = 600 × 22,4 = 13440 (lít)
Trên đây là những thông tin về phản ứng hóa hợp được học trong chương trình phổ thông. Hy vọng qua bài viết này bạn sẽ nắm được những kiến thức bổ ích để giúp cho quá trình học tập và làm việc tốt hơn.
