Tử số và mẫu số là gì? Cách xác định tử số và mẫu số

Tử số và mẫu số là những thành phần của một phân số. Tuy nhiên, nhiều em học sinh khi mới học về phần kiến thức này vẫn gặp khó khăn trong việc xác định tử và mẫu của phân số. Bài viết dưới đây sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về chủ đề này.

Tử số và mẫu số là gì?

Tử số và phân số là hai thành phần chính của một phân số. Trong đó, tử số là số nằm bên trên, mẫu số là số nằm bên dưới.

Trong một phân số, tử số là số bên trên, mẫu số là số bên dưới

Cụ thể, xét phân số $\frac{a}{b}$ với a, b là số nguyên, b khác 0, ta có:

a là tử số
b là mẫu số

Ví dụ: Trong phân số $\frac{3}{5}$ thì 3 là tử số, 5 là mẫu số.

Cách xác định tử số và phân số

Việc xác định tử số và phân số rất quan trọng để thực hiện các bài toán về phân số. Tuy nhiên, chúng ta thấy có khá nhiều em học sinh lớp 4 chưa nắm vững được cách xác định tử và mẫu của phân số. Điều này khiến các em gặp khó khăn khi gặp phải những bài toán liên quan đến phân số như so sánh, phép cộng, phép trừ phân số,…

Việc xác định tử số và phân số không quá khó với nguyên tắc: Tử số là số ở trên và mẫu số ở dưới.

Đại đa số các trường hợp xác định sai thường là do bị lẫn lộn vị trí của tử và mẫu. Bởi vậy, các bậc phụ huynh cần rèn luyện cho các em nhớ nguyên tắc xác định với nhiều bài tập vận dụng được thực hành thường xuyên.

Một số kiến thức liên quan đến tử số và mẫu số

So sánh phân số với 1

Nếu tử số nhỏ hơn mẫu số thì phân số nhỏ hơn 1
Nếu tử số lớn hơn mẫu số thì phân số lớn hơn 1

Ví dụ: Xét phân số $\frac{4}{5}$ , có:

Tử số = 4

Mẫu số = 5

4 < 5 nên $\frac{4}{5}<1$

So sánh 2 phân số cùng mẫu số

Nếu 2 cùng mẫu số thì:

Phân số nào có tử số lớn hơn thì lớn hơn
Phân số nào có tử số nhỏ hơn thì nhỏ hơn

Ví dụ: So sánh 2 phân số $\frac{5}{12}$ và $\frac{7}{12}$ .

Hai phân số có cùng mẫu số là 12. Tử số 5 < 7 nên $\frac{5}{12}<\frac{7}{12}$

So sánh 2 phân số có cùng tử số

Nếu 2 phân số có cùng tử số thì:

Phân số nào có mẫu số lớn hơn thì nhỏ hơn
Phân số nào có mẫu số nhỏ hơn thì lớn hơn

Ví dụ: So sánh 2 phân số $\frac{6}{13}$ và $\frac{6}{15}$

Hai phân số có cùng tử số, 13 < 15 nên $\frac{6}{13}>\frac{6}{15}$

Lưu ý: Trong trường hợp các phân số không cùng mẫu hoặc không cùng tử số thì các em phải thực hiện quy đồng mẫu số để đưa các phân số về cùng mẫu số. Sau đó, thực hiện so sánh tử số với nhau.

Bài tập về tử số và mẫu số

Bài 1: Xác định tử số và mẫu số của các phân số sau: $\frac{12}{15}$ ; $\frac{3}{17}$ ; $\frac{6}{29}$ ; $\frac{23}{39}$

Advertisement. Scroll to continue reading.

Bài giải:

Trong 1 phân số, tử số là số ở trên, mẫu số là số ở dưới, ta có:

Phân số $\frac{12}{15}$ có tử số là 12, mẫu số là 15
Phân số $\frac{3}{17}$ có tử số là 3, mẫu số là 17
Phân số $\frac{6}{29}$ có tử số là 6, mẫu số là 29
Phân số $\frac{23}{39}$ có tử số là 23, mẫu số là 39

Bài 2: So sánh các phân số sau với 1: $\frac{5}{7}$ ; $\frac{9}{5}$ ; $\frac{15}{16}$ ; $\frac{19}{35}$

Bài giải:

Để so sánh phân số với 1 thì ta so sánh tử số và mẫu số của phân số đó:

Phân số $\frac{5}{7}$ có: Tử số là 5 < mẫu số là 7 nên $\frac{5}{7}<1$
Phân số $\frac{9}{5}$ có: Tử số là 9 > mẫu số là 5 nên $\frac{9}{5}>1$
Phân số $\frac{15}{16}$ có: Tử số là 15 < mẫu số là 16 nên $\frac{15}{16}<1$
Phân số $\frac{19}{35}$ có: Tử số là 19 < mẫu số là 35 nên $\frac{19}{35}<1$

Bài 3: So sánh các phân số sau:

a) $\frac{23}{35}$ và $\frac{24}{35}$

b) $\frac{19}{3}$ và $\frac{19}{5}$

c) $\frac{35}{57}$ và $\frac{42}{57}$

d) $\frac{23}{35}$ và $\frac{23}{15}$

Bài giải:

a) Hai phân số $\frac{23}{35}$ và $\frac{24}{35}$ có cùng mẫu số là 35 nên ta chỉ cần so sánh 2 tử số với nhau.

Ta có: 23 < 24 nên $\frac{23}{35}$ < $\frac{24}{35}$

b) Hai phân số $\frac{19}{3}$ và $\frac{19}{5}$ có cùng tử số nên ta chỉ cần so sánh 2 mẫu số với nhau.

Ta có: 3 < 5 nên $\frac{19}{3}$ > $\frac{19}{5}$

c) Hai phân số $\frac{35}{57}$ và $\frac{42}{57}$ có cùng mẫu số là 57 nên ta chỉ cần so sánh 2 tử số với nhau.

Ta có: 35 < 42 nên $\frac{35}{57}$ < $\frac{42}{57}$

d) Hai phân số $\frac{23}{35}$ và $\frac{23}{15}$ có cùng tử số là 23 nên ta chỉ cần so sánh 2 mẫu số với nhau.

Ta có: 35 > 15 nên $\frac{23}{35}$ < $\frac{23}{15}$

Trên đây là những kiến thức cơ bản về tử số và mẫu số của một phân số. Mong rằng, nội dung bài viết sẽ giúp các em nắm vững hơn về chủ đề này và xác định đúng tử và mẫu của phân số. Từ đó, giúp việc giải các bài tập nhanh và chính xác.